|
Bạc Liêu là vùng đất giàu tiềm năng và
lợi thế về phát triển thủy sản với 124 ngàn ha nuôi trồng thủy sản, vùng
đặc quyền kinh biển rộng 20.741 km2và có 1.254 tàu cá thường xuyên khai
thác trên biển; sản lượng thủy sản đạt 284 ngàn tấn/năm, đáp ứng đủ nhu
cầu nguyên liệu phục vụ chế biến xuất khẩu thủy sản của tỉnh.
Những năm gần đây, tình hình kinh tế,
chính trị trên thế giới và khu vực có nhiều diễn biến rất phức tạp, khó
lường; tình hình kinh tế trong nước, trong tỉnh gặp nhiều khó khăn,
thách thức; tình hình thiên tai, dịch bệnh diễn biến phức tạp khó
lường, nhưng với sự quyết tâm chính trị, sự chỉ đạo của các cấp ủy đảng,
chính quyền các cấp và sự nhạy bén nắm bắt thị trường của doanh nghiệp,
xuất khẩu thủy sản của tỉnh vẫn tiếp tục đà tăng trưởng. Sản lượng thủy
sản chế biến đạt 56.120 tấn (trong đó tôm đông lạnh 53.620 tấn), sản
lượng thủy sản xuất khẩu 40.500 tấn (trong đó tôm đông lạnh 38.000 tấn),
kim ngạch xuất khẩu thủy sản 410 triệu USD (chiếm 95,17% tổng kim ngạch
xuất khẩu toàn tỉnh); thị trường xuất khẩu truyền thống (Nhật, Mỹ, EU,
Hàn Quốc, Trung Quốc, Argentina) và các thị trường mới (Hồng Kông, Trung
Đông; Đông Âu, Asean,...).
Tuy nhiên, những thành tựu đạt được
chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của tỉnh, xuất khẩu thủy sản cũng
đang đặt ra nhiều vấn đề thách thức cần được quan tâm giải quyết trong
thời gian tới, đó là:
Các doanh nghiệp mang tính mũi nhọn, có
khả năng vươn ra chiếm lĩnh thị trường khu vực và thế giới chưa nhiều;
chưa chú trọng đúng mức việc nâng cao năng lực cạnh tranh của sản
phẩm. Cơ cấu hàng xuất khẩu nông sản còn nghèo nàn, chủ yếu vẫn là tôm
đông lạnh, chưa khai thác tốt các nguồn nguyên liệu sẵn có như: Cá, mực,
nhuyễn thể, cua, ghẹ... để đa dạng các mặt hàng chế biến xuất khẩu,
phòng ngừa biến động về giá, thị trường và nuôi tôm gặp rủi ro.
Với nhiều rào cản (về vi sinh, thuốc
bảo vệ thực vật, các hóa chất và kháng sinh cấm...) được dựng lên ở các
nước nhập khẩu để bảo vệ hàng hóa trong nước của họ;cùng với các rủi ro
về tranh chấp thương mại (bán phá giá); do chưa chủ động được nguồn
nguyên liệu đầu vào, nên các doanh nghiệp thường gặp rủi ro liên quan
tới đảm bảo chất lượng nguồn nguyên liệu; việc mở cửa thị trường trong
nước chưa được tiến hành song song với việc thiết lập “hàng rào kỹ
thuật” để bảo vệ hàng hóa sản xuất trong nước có hiệu quả.
Việc triển khai thực hiện Chương trình
hệ thống quản lý chất lượng GMP, SSOP, HACCP cho các cơ sở thu mua, chế
biến thủy sản còn bất cập. Do công tác kiểm tra ngăn chặn tạp chất chưa
thường xuyên, nên các doanh nghiệp chưa quyết tâm “nói không với tạp
chất”; việc bơm chích tạp chất vào tôm nguyên liệu vẫn còn xảy ra ở một
vài nơi với thủ đoạn ngày càng tinh vi, nên rất khó phát hiện.
Việc thực hiện các mô hình liên kết
ngang, dọc trong chuỗi sản xuất, chế biến và tiêu thụ thủy sản còn nhiều
bất cập: Trong liên kết dọc vấn đề bảo hiểm trong sản xuất còn bỏ ngỏ,
chưa kiểm soát được các yếu tố đầu vào, đầu ra; chưa quan tâm đến xây
dựng thương hiệu sản phẩm; chưa chú trọng đến việc bảo vệ môi trường,
mối quan hệ giữa người sản xuất và doanh nghiệp còn lỏng lẻo... Trong
liên kết ngang thì ý thức cộng đồng còn hạn chế, chưa phù hợp với xu thế
phát triển của nghề nuôi trồng, đánh bắt hải sản của tỉnh; các hình
thức tổ chức sản xuất trong nuôi trồng, khai thác hải sản chậm đổi mới;
hoạt động kém hiệu quả. Việc thực hiện Quyết định số 62/2013/QĐ-TTg ngày
25/10/2013 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách khuyến khích phát
triển hợp tác, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản, xây dựng
cánh đồng lớn vẫn chưa có văn bản hướng dẫn thực hiện đối với nuôi trồng
thủy sản.
Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội còn
thiếu và chưa đồng bộ, chất lượng thấp, năng lực phòng chống, thích ứng
với biến đổi khí hậu, nước biển dâng còn nhiều bất cập.
Năm 2015, là năm có ý nghĩa cực kỳ quan
trọng, quyết định việc hoàn thành các mục tiêu trong kế hoạch 5 năm
(2011-2015) của tỉnh Bạc Liêu, kim ngạch xuất khẩu phấn đấu đạt 447,5
triệu USD. Để thực hiện hoàn thành đạt và vượt chỉ tiêu về xuất khẩu
thủy sản, cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp cụ thể sau đây:
- Giữ vững và phát triển thị trường
xuất khẩu thủy sản: Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xúc tiến
thương mại và các hoạt động đối ngoại; giữ vững thị trường truyền thống
và phát triển mạnh xuất khẩu thủy sản sang các khu vực thị trường có mức
tăng trưởng tiêu dùng ngày càng cao và ưa thích thủy sản Việt Nam như:
Thụy Điển, Bungaria, Romania, Hungaria, Bỉ, Anh, thị trường Bắc Mỹ, Nam
Mỹ và các thị trường tiềm năng khác như: Hồng Kông (Trung Quốc), ASEAN,
Châu Phi, đặc biệt là thị trường Trung Đông, thị trường các nước Hồi
giáo. Tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tham gia thực hiện các phương
án hợp tác, hội nhập kinh tế quốc tế, giữ vững mối quan hệ với các đối
tác đã được thiết lập, đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu thủy sản.
- Đổi mới hoạt động xuất khẩu và xúc
tiến thương mại: Từng bước phát triển hình thức xuất khẩu trực tiếp cho
các hệ thống phân phối, trung tâm thương mại lớn, siêu thị, thay thế
việc xuất khẩu qua trung gian (nhà nhập khẩu) nhằm nâng cao hiệu quả
xuất khẩu thủy sản. Tăng cường quảng bá, thông tin chính xác, đầy đủ về
sản phẩm thủy sản của tỉnh đến thị trường xuất khẩu và người tiêu dùng;
đồng thời cung cấp kịp thời các thông tin về thị trường, chính sách,
pháp luật của nước nhập khẩu cho các cơ quan quản lý và doanh nghiệp.
Xây dựng và thực hiện các chương trình xúc tiến thương mại phù hợp. Xây
dựng mô hình khép kín từ sản xuất nguyên liệu đến chế biến và xuất khẩu
thủy sản giữa các doanh nghiệp với nông, ngư dân nuôi trồng, khai thác
thủy sản; đồng thời chú trọng việc xây dựng thương hiệu, khai thác và
quảng bá thương hiệu, thực hiện tốt các quy định về ghi nhãn hàng hóa và
bảo vệ bản quyền; tăng cường phổ biến kiến thức về sở hữu trí tuệ, nhất
là đối với các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu thủy sản.
- Phát triển nguồn nguyên liệu ổn định
và đảm bảo chất lượng: Tiếp tục phát triển mạnh nuôi trồng thủy sản,
nhất là các đối tượng chủ lực (tôm sú, tôm thẻ chân trắng, cua biển,
nhuyễn thể) trên địa bàn tỉnh; tăng cường công tác quản lý, giám sát và
quy hoạch vùng nuôi sao cho phù hợp với điều kiện tự nhiên và đặc điểm
phát triển thủy sản của từng khu vực, từng tiểu vùng sinh thái trên địa
bàn tỉnh; có chương trình giám sát vùng nuôi và môi trường nuôi chặt
chẽ; tăng cường công tác thông tin dự báo để ngăn chặn và khắc phục kịp
thời những sự cố gây bất lợi cho các vùng nuôi. Xây dựng và hình thành
cho được đội tàu đánh bắt xa bờ có công suất lớn, được đầu tư trang
thiết bị hiện đại, để có thể khai thác dài ngày trên biển và nâng cao
hiệu quả khai thác, đánh bắt hải sản trên các vùng biển xa, góp phần bảo
vệ chủ quyền quốc gia trên biển. Tổng sản lượng thủy hải sản năm 2015
phấn đấu đạt 290.000 tấn (trong đó sản lượng tôm 118.500 tấn, cá và thủy
sản khác 171.500 tấn).
- Tập trung đầu tư phát triển chế biến,
xuất khẩu theo chiều sâu: Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư đổi mới
công nghệ, cải tạo nâng cấp và mở rộng quy mô sản xuất, xây dựng thêm
các kho chứa hàng để đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia
và đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu về đảm bảo vệ sinh an toàn
thực phẩm và bảo vệ môi trường. Phát triển các sản phẩm mới, đặc biệt là
các sản phẩm có giá trị gia tăng, giảm tỷ trọng hàng sơ chế, hàng có
giá trị gia tăng thấp, phù hợp với thị hiếu tiêu dùng và nhu cầu của
từng thị trường nhập khẩu.
- Tăng cường công tác kiểm tra, giám
sát bảo đảm chất lượng, an toàn thực phẩm: Áp dụng hệ thống tiêu chuẩn,
quy chuẩn kỹ thuật bắt buộc đối với cơ sở sản xuất kinh doanh, chế biến
thủy sản; khuyến khích việc áp dụng các quy chuẩn quốc tế có liên quan.
Thường xuyên tổ chức triển khai kiểm tra, kiểm soát việc thực hiện các
quy định đảm bảo an toàn thực phẩm đối với các cơ sở sản xuất kinh
doanh, chế biến xuất khẩu; xử lý nghiêm và thực hiện việc công bố các
hành vi vi phạm các quy định về chất lượng, an toàn thực phẩm, cạnh
tranh không lành mạnh, phá giá thị trường,…, nhất là đối với các tổ
chức, cá nhân kinh doanh chế biến, xuất khẩu thủy sản, ảnh hưởng đến uy
tín sản phẩm thủy sản của tỉnh và làm thiệt hại lợi ích chung của cộng
đồng.
- Tăng cường công tác quản lý và đào
tạo cán bộ: Củng cố, kiện toàn hệ thống các cơ quan quản lý nhà nước về
an toàn thực phẩm từ tỉnh đến cơ sở; đồng thời đẩy mạnh xã hội hóa trong
công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm nghiệm vệ sinh an toàn thực phẩm;
tiếp tục thực hiện phân công, phân cấp giữa tỉnh, huyện, thành phố và cơ
sở để thực hiện có hiệu quả Luật An toàn thực phẩm. Phát triển các mô
hình dịch vụ công, xã hội hóa các hoạt động tư vấn, đào tạo, kiểm nghiệm
và chứng nhận hợp chuẩn, hợp quy cho các tổ chức cộng đồng trong việc
thực hiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn trong nước và quốc tế. Đa dạng hóa
hình thức đào tạo cho đội ngũ cán bộ nghiên cứu, quản lý, cán bộ kỹ
thuật và marketing của các doanh nghiệp nhằm từng bước nâng cao trình độ
hiểu biết, giỏi về nghiệp vụ, am hiểu về luật pháp, chính sách thương
mại của quốc tế.
- Về cơ chế chính sách: Tiếp tục thực
hiện các cơ chế, chính sách của Nhà nước đã ban hành về đầu tư, tín dụng
khuyến khích, hỗ trợ các tổ chức, cá nhân đầu tư phát triển sản xuất và
tiêu thụ sản phẩm, áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến… Đề xuất cơ
chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển xuất khẩu thủy sản theo
thẩm quyền như: Hỗ trợ doanh nghiệp quảng bá, xúc tiến thương mại, Quỹ
phát triển thị trường xuất khẩu thủy sản trên cơ sở tự nguyện tham gia
của các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp chế biến xuất khẩu trên địa bàn
tỉnh, với sự hướng dẫn, giám sát của cơ quan quản lý Nhà nước.
|
