Tại Hội nghị tổng kết công tác xuất khẩu (XK) gạo năm 2014 và phương hướng XK gạo năm 2015 tại TP.HCM ngày 22-12, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) dự báo sản lượng gạo XK năm 2015 sẽ đạt 6,7 triệu tấn.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết tổng sản lượng gạo cả nước năm nay đạt 27.574.973 tấn, sau khi trừ đi lượng tiêu dùng nội địa, sản lượng gạo hàng hóa dành cho XK năm 2014 là khoảng trên 8 triệu tấn.
Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, tính đến hết tháng 11-2014 kim ngạch XK gạo cả nước đạt 6,062 triệu tấn, trị giá FOB đạt 2,807 tỉ USD, giảm 2,3% về lượng và tăng 2,6% về trị giá so với cùng kì năm 2013. Giá FOB bình quân của 11 tháng là 463 USD/tấn, tăng 4,9% so với cùng kì năm 2013. Dự kiến XK gạo năm 2014 sẽ đạt khoảng 6,5 triệu tấn.
Theo VFA, thứ tự 5 thị trường XK lớn của gạo Việt Nam bao gồm: Trung Quốc (33,34%), Philippines (23,37%), Indonesia (5,11%), Malaysia (7,18%) và Cuba (4,67%).
Bộ Công Thương đánh giá mặc dù trong năm 2014 diễn biến thị trường gạo thế giới có nhiều biến động, khó khăn, song XK gạo đã góp phần tiêu thụ kịp thời thóc gạo, với mức giá có lợi cho nông dân và giữ tương đối ổn định ở mức cao trong năm, góp phần bảo đảm cân đối cung cầu, ổn định thị trường gạo trong nước.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đáng ghi nhận nêu trên, sản xuất, XK gạo của Việt Nam hiện nay tiếp tục đối diện với nhiều khó khăn, thách thức. Nhu cầu NK của nhiều thị trường truyền thống không ổn định, các nước XK cạnh tranh gay gắt về giá cả và chất lượng. Các nước tăng cường rào cản thương mại và kĩ thuật để bảo hộ sản xuất trong nước.
Bên cạnh đó, thương nhân XK gạo gặp nhiều khó khăn về năng lực tài chính, vốn cho sản xuất, kinh doanh và xây dựng vùng nguyên liệu. Nhiều vấn đề cần được quan tâm giải quyết như công tác quy hoạch vùng sản xuất, áp dụng khoa học kĩ thuật và quy trình sản xuất tiên tiến, xây dựng thương hiệu…
VFA dự báo trong niên vụ 2014-2015, sản lượng gạo toàn cầu đạt 475,2 triệu tấn; thấp hơn 1,6 triệu tấn so với vụ 2013-2014. Thương mại gạo toàn cầu năm 2015 dự báo ở mức kỉ lục 41,9 triệu tấn; Trung Quốc và Nigieria là các nước nhập khẩu hàng đầu, còn Thái Lan và Ấn Độ là các nước XK hàng đầu.
Theo VFA, báo cáo mới nhất của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) dự báo năm 2015 Thái Lan là nước XK gạo lớn nhất với mức 10 triệu tấn (tăng 1 triệu tấn so với năm 2014), Ấn Độ sẽ giảm XK gạo khoảng 13% còn 8,7 triệu tấn do sản lượng thấp và tiêu dùng nội địa tăng cao, Việt Nam sẽ XK khoảng 6,7 triệu tấn tăng 3% so với năm 2014.
Về NK gạo năm 2015, USDA dự báo Trung Quốc sẽ nhập 4 triệu tấn, Philippines nhập 1,7 triệu tấn, Malaysia nhập 1,1 triệu tấn và Indonesia nhập 1 triệu tấn. Khu vực châu Phi dự kiến nhập 10 triệu tấn, trong đó Nigieria nhập 3,5 triệu tấn.
VFA cho rằng năm 2015 thị trường Trung Quốc sẽ có biến động khó lường và sụt giảm do kiểm soát chặt chẽ NK tiểu ngạch. Thị trường Đông Nam Á sẽ bị Thái Lan cạnh tranh mạnh hơn và Philippines đang thay đổi nhân sự trong cơ quan dự trữ lương thực quốc gia. Thị trường châu Phi cũng bị Thái Lan va Ấn Độ chiếm lĩnh phần lớn nhờ lợi thế cước vận chuyển giá rẻ. Lợi thế của Việt Nam chủ yếu ở phân khúc gạo thơm và đặc sản.
Theo Báo Hải Quan
