Dự án Luật Thuế xuất khẩu, nhập khẩu: Đảm bảo hài hòa lợi ích của các bên

Cho ý kiến vào Dự án Luật Thuế XK, thuế NK (sửa đổi) tại kỳ họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) thứ 41 vừa qua, UBTVQH cho rằng, việc sửa đổi Luật Thuế XK, thuế NK cần bảo đảm hài hòa lợi ích của người dân, DN và Nhà nước, đồng thời làm rõ, minh bạch và chặt chẽ hơn trong các quy định về chính sách thuế. Đồng thời phải quan tâm đến các đối tượng thế yếu trong nền kinh tế, không chỉ trong lĩnh vực nông nghiệp mà cả lĩnh vực công nghiệp.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu, UBTVQH, Ban soạn thảo đã bổ sung hoàn thiện báo cáo đánh giá tác động kèm theo hồ sơ Dự án Luật Thuế XK, thuế NK, trong đó làm rõ tác động của các nội dung sửa đổi, bổ sung Dự án Luật đối với lợi ích của Nhà nước, DN và người dân.

Theo Bộ Tài chính, Dự án Luật khi được Quốc hội thông qua sẽ khắc phục những vướng mắc, bất cập hiện nay, góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật theo hướng công khai, minh bạch, tạo hành lang pháp lý ổn định cho các hoạt động kinh tế đối ngoại, góp phần tích cực thúc đẩy sự phát triển sản xuất và XK, hỗ trợ dịch chuyển cơ cấu nền kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa; đồng thời, bảo hộ hợp lý, có điều kiện, có chọn lọc đối với một số nhóm mặt hàng, ngành nghề cụ thể phù hợp với tiến trình hội nhập, tạo thuận lợi cho hoạt động XNK, qua đó thúc đẩy sản xuất kinh doanh trong nước, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Cũng theo Bộ Tài chính, việc sửa đổi Luật Thuế XK, thuế NK dự kiến tác động tăng thu ước khoảng 1.200 tỷ đồng từ các quy định không miễn thuế hàng hóa tạo tài sản cố định cho dự án ODA, không miễn thuế ô tô là phương tiện vận chuyển đưa đón công nhân trên 24 chỗ ngồi trở lên, không miễn thuế trang thiết bị NK lần đầu đối với các dự án đầu tư khách sạn, văn phòng cho thuê… Tuy nhiên, đối với các quy định như miễn thuế cho hàng hóa theo chế độ tạm nhập, miễn thuế NK đối với nguyên liệu, vật tư, linh kiện trong nước chưa sản xuất được NK để sản xuất cho dự án công nghệ cao… lại khiến cho giảm thu ngân sách khoảng 800 tỷ đồng. Đồng thời, việc cắt giảm thuế quan theo lộ trình cam kết với Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và các Hiệp định thương mại tự do (FTA) (không phải do sửa đổi Luật Thuế XK, thuế NK) dự kiến làm giảm thu ngân sách Nhà nước mỗi năm khoảng 2.810 tỷ đồng.

Việc thực hiện các nguyên tắc ban hành Biểu thuế XK, thuế NK tại Dự án Luật sẽ góp phần đơn giản hóa số lượng mức thuế suất, khuyến khích sản xuất chuyên sâu và khi thuế NK nguyên liệu, vật tư, máy móc, thiết bị phục vụ cho sản xuất giảm, giá thành sản xuất sản phẩm sẽ giảm, từ đó hoạt động sản xuất kinh doanh trong nước sẽ phát triển và thu được các loại thuế khác (như thuế Thu nhập DN). Để ổn định nguồn thu ngân sách, Chính phủ cũng sẽ tập trung chỉ đạo các giải pháp chống thất thu, chống gian lận thương mại và nâng cao hiệu quả áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại về thuế.

Bộ Tài chính cho biết, tại Dự án Luật đã quy định cụ thể việc miễn thuế phục vụ hỗ trợ phát triển nông nghiệp, nông thôn, đóng tàu và công nghiệp phụ trợ tại Khoản 9, 11, 12, 13, 16, 21 Điều 16. Việc miễn thuế đối với chi tiết, bộ phận rời, phụ tùng, nguyên liệu vật tư chỉ áp dụng đối với các dự án ưu đãi đầu tư; đối với hàng hóa NK là phân bón phải đáp ứng điều kiện trong nước chưa sản xuất được.

Ngoài ý kiến về chính sách, đa số ý kiến trong UBTVQH cho rằng, việc thực hiện chính sách miễn thuế đối với cư dân biên giới đã qua 10 năm, hiện nay có nhiều bất cập, do đó, cần thiết phải điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn. Đồng thời, cần Luật hoá các quy định về chính sách miễn giảm đối với cư dân biên giới. Tuy nhiên, đối chiếu với quy định của dự thảo Luật, các nội dung về miễn thuế đối với hàng hóa mua bán, trao đổi cư dân biên giới vẫn giao Chính phủ quy định cụ thể là chưa phù hợp. Do vậy, đa số ý kiến đề nghị Ban soạn thảo quy định cụ thể ngay trong Luật về vấn đề này.

Một số ý kiến khác trong UBTVQH lại cho rằng, qua giám sát thực tế cho thấy, quy định này đang bị lợi dụng, nhiều trường hợp mua bán, khuân vác thuê cho các đầu nậu thu gom hàng hóa miễn thuế, dẫn tới tình trạng buôn bán diễn ra khá phức tạp, thực chất đa số dân cư biên giới không được hưởng lợi từ chính sách ưu đãi này. Do vậy, đề nghị bỏ quy định miễn thuế đối với hàng hóa mua bán, trao đổi của cư dân biên giới trong dự thảo Luật và đề nghị Chính phủ nghiên cứu ban hành các chính sách khác phù hợp hơn nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho cư dân biên giới ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế bền vững để bám đất, giữ chủ quyền biên giới quốc gia. 

Về đề nghị quy định cụ thể danh mục và định mức miễn thuế đối với hàng hóa mua bán, trao đổi cư dân biên giới tại Khoản 3, Điều 16, Bộ Tài chính cho biết, hiện không có quy định về hàng hóa cư dân biên giới không sử dụng cho sản xuất, đời sống của gia đình mình mà bán lại phải chịu thuế. Để ngăn chặn gian lận, lợi dụng thu gom hàng hóa của cư dân biên giới, tại dự thảo Luật đã quy định bổ sung nội dung: Chính phủ quy định người nộp thuế, phương thức quản lý thu thuế đối với trường hợp thu mua, vận chuyển hàng hóa trong định mức nhưng không sử dụng cho sản xuất, tiêu dùng của cư dân biên giới và của thương nhân nước ngoài được phép kinh doanh ở chợ biên giới theo quy định của pháp luật. Hiện danh mục hàng hóa do Bộ Công Thương quy định, các định mức này (2 triệu đồng 1 người/1 ngày) đã được quy định theo các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Dự thảo Luật đề nghị do Thủ tướng Chính phủ quy định hai nội dung này.